Futbolda xG (Gol Beklentisi) Nedir? Tam Rehber 2025

Giriş

Modern futbolda istatistiksel analiz, takım performansını değerlendirmenin ve maç sonuçlarını tahmin etmenin temel taşı haline geldi. Bu istatistikler arasında en önemli ve yaygın kullanılanı xG (Expected Goals / Gol Beklentisi) metriğidir. Bu kapsamlı rehberde, xG'nin ne olduğunu, nasıl hesaplandığını ve futbol analizinde nasıl kullanıldığını detaylı olarak inceleyeceğiz.

xG (Expected Goals) Nedir?

xG, İngilizce "Expected Goals" ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçe'de "Gol Beklentisi" veya "Beklenen Gol" olarak adlandırılır.

xG, bir şutun gole dönüşme olasılığını 0 ile 1 arasında bir değerle ifade eder:

• xG = 0.00: Gol olma ihtimali neredeyse yok
• xG = 0.10: %10 gol olasılığı (10 şuttan 1'i gol olur)
• xG = 0.50: %50 gol olasılığı (2 şuttan 1'i gol olur)
• xG = 1.00: Kesin gol (pratikte bu değere ulaşmak çok nadir)

Gerçek Dünya Örneği

Diyelim ki bir forvet, ceza sahası içinden 0.35 xG değerinde bir şut çekti. Bu, benzer konumdan atılan şutların tarihsel olarak %35 oranında gole dönüştüğü anlamına gelir.

xG Nasıl Hesaplanır?

xG hesaplaması, yüz binlerce tarihsel şut verisinin analiz edilmesiyle oluşturulan makine öğrenimi modellerine dayanır. Her şut için çeşitli faktörler değerlendirilir.

xG Hesaplamasında Kullanılan Faktörler

1. Şut Mesafesi

• Kaleye yakın şutlar = Yüksek xG
• Uzak şutlar = Düşük xG
• Ceza sahası içi şutlar genellikle 0.10-0.40 xG arasında

2. Şut Açısı

• Geniş açılı şutlar = Yüksek xG
• Dar açılı şutlar = Düşük xG
• Kale direği yakınından şutlar düşük xG

3. Şut Tipi

Şut Tipi	Ortalama xG
Kafa şutu	0.08-0.15
Ayak şutu	0.10-0.25
Tek tek (1v1)	0.30-0.45
Penaltı	0.76-0.79

4. Asist Tipi

• Orta (cross) sonrası: Düşük xG
• Pas sonrası: Orta xG
• Çalım sonrası: Yüksek xG
• Ribaund: Değişken xG

5. Oyun Durumu

• Açık oyun şutu
• Serbest vuruş sonrası
• Korner sonrası
• Kontra atak

6. Kaleci Konumu (Gelişmiş Modeller)

• Kaleci pozisyonu
• Defans baskısı
• Şutçu üzerindeki baskı

xG Hesaplama Örneği

Senaryo: Ceza sahası içi, 12 metre mesafe, geniş açı, ayak şutu

Faktör değerlendirmesi:

• Mesafe (12m): +0.15
• Açı (geniş): +0.10
• Şut tipi (ayak): +0.08
• Asist (pas): +0.05

Toplam xG ≈ 0.38

Bu, benzer şutların yaklaşık %38'inin gole dönüştüğü anlamına gelir.

xG Türleri ve Varyasyonları

1. Temel xG (Basic xG)

• Sadece konum ve açı bazlı
• En basit hesaplama yöntemi
• Birçok ücretsiz kaynak bunu kullanır

2. Post-Shot xG (PSxG)

• Şutun kale içindeki hedefini de hesaba katar
• Kaleci performansını değerlendirmek için ideal
• Şutun kalitesini ölçer

Örnek:

• Şut xG: 0.25
• Şut üst köşeye gitti: PSxG = 0.45
• Şut kaleciye doğru gitti: PSxG = 0.10

3. xG Chain (Zincir xG)

• Gol şansı yaratan tüm aksiyonlara değer verir
• Build-up play'i ölçer
• Orta saha oyuncuları için faydalı

4. xG per 90 (90 Dakika Başına xG)

• Farklı oynama sürelerini normalize eder
• Oyuncu karşılaştırmaları için ideal
• Formül: (Toplam xG / Oynanan Dakika) × 90

xG İstatistikleri Nasıl Okunur?

Takım xG Analizi

Maç Sonucu vs xG:

Takım	Gol	xG	Yorum
Takım A	3	1.2	Şanslı/verimli
Takım B	0	2.5	Şanssız/verimsiz

Bu örnekte, Takım A az fırsattan çok gol attı (verimli), Takım B çok fırsat yaratıp gol atamadı (verimsiz veya şanssız).

xG Farkı (xGD - Expected Goal Difference)

xGD = xG - xGA

• Pozitif xGD: Takım rakiplerinden daha iyi fırsatlar yaratıyor
• Negatif xGD: Takım rakiplerine daha iyi fırsatlar veriyor
• xGD ≈ 0: Dengeli performans

Sezon xGD Örneği:

Sıra	Takım	xGD/Maç
1	Galatasaray	+1.2
2	Fenerbahçe	+0.9
3	Beşiktaş	+0.5

Bireysel xG Analizi

Forvet Değerlendirmesi:

• Gol > xG: Oyuncu verimli/forvetlik iyi
• Gol < xG: Oyuncu verimsiz/fırsatları kaçırıyor
• Gol ≈ xG: Beklenen performans

Örnek: 2024-25 Sezonu Forvet Karşılaştırması

Oyuncu	Gol	xG	Fark
Oyuncu A	15	12.5	+2.5
Oyuncu B	10	14.0	-4.0
Oyuncu C	8	7.5	+0.5

Oyuncu A, beklenenin üzerinde performans gösteriyor. Oyuncu B, iyi fırsatlar yakalamasına rağmen gol atamıyor.

xG Kullanım Alanları

1. Maç Analizi

xG, bir maçın "gerçek hikayesini" anlatır:

Örnek Maç:

• Sonuç: 1-1
• Ev sahibi xG: 2.8
• Deplasman xG: 0.5

Analiz: Ev sahibi takım dominant oynadı, daha iyi fırsatlar yarattı ama verimli olamadı. Uzun vadede bu takım benzer maçlarda genellikle kazanır.

2. Takım Performans Değerlendirmesi

Sezon Trendi Analizi:

xG ve xGA trendleri, takımın gerçek seviyesini gösterir:

• xG yükseliyor: Hücum gelişiyor
• xGA düşüyor: Savunma gelişiyor
• xG-xGA farkı artıyor: Genel performans iyileşiyor

3. Oyuncu Scout'u

xG metrikleri, oyuncu transferlerinde kritik rol oynar:

Forvet Değerlendirme Kriterleri:

• npxG (Non-Penalty xG): Penaltısız gol beklentisi
• xG/90: Dakika başına yaratılan fırsat
• Gol-xG farkı: Verimlilik

Orta Saha Değerlendirme Kriterleri:

• xA (Expected Assists): Beklenen asist
• xG Chain: Build-up katkısı
• xG + xA per 90: Toplam ofansif katkı

4. Bahis ve Tahmin

xG, bahis analizinde güçlü bir araçtır:

Value Bet Bulma:

1. Takım xG verilerini analiz et
2. Piyasa oranlarıyla karşılaştır
3. xG'ye göre olasılık hesapla
4. Oran değeri (value) varsa bahis yap

Örnek:

• Takım A maç başı xG: 1.8
• Takım A oranı "Over 1.5 gol": 1.90
• xG modeliniz %70 olasılık veriyor
• Adil oran: 1.43
• Value var: Bahis yapılabilir

5. Gelecek Performans Tahmini

xG, gelecek sonuçların en iyi tahmin edicilerinden biridir:

Regresyon Etkisi:

• xG > Gerçek gol = Gelecekte daha fazla gol beklenir
• xG < Gerçek gol = Gelecekte daha az gol beklenir

Takımlar zamanla xG değerlerine "regress" eder (yaklaşır).

xG'nin Avantajları

1. Objektif Değerlendirme

• Şans faktörünü ayırır
• Gerçek performansı ölçer
• Duygusal yargıları minimize eder

2. Küçük Örneklem Problemi

• Az maçta bile güvenilir veri
• Sezon başında kullanışlı
• Tek maç analizinde bile değerli

3. Gelecek Tahminleri

• Gol sayısından daha iyi tahmin
• Form trendlerini erken yakalar
• Şanssız/şanslı dönemleri tespit eder

xG'nin Sınırlamaları

1. Kalite Farklılıkları

• Dünya yıldızı vs ortalama oyuncu aynı xG
• Oyuncu yeteneği tam yansımaz
• Takım kalitesi kısmen dahil

2. Psikolojik Faktörler

• Derbi maçları, baskı durumları
• Motivasyon farkları
• Kaleci performans dalgalanmaları

3. Taktiksel Bağlam

• Rakip savunma kalitesi kısmen dahil
• Set-piece organizasyonu
• Oyun stili farklılıkları

4. Veri Kalitesi

• Farklı kaynaklar farklı xG değerleri
• Alt liglerde veri eksikliği
• Model güncellemeleri tutarsızlık yaratabilir

xG Kaynakları ve Araçlar

Ücretsiz Kaynaklar

1. Understat - Avrupa ligleri için detaylı xG
2. FBref - Kapsamlı istatistikler
3. Fotmob - Maç bazlı xG verileri
4. Gol Sinyali - Türkçe xG analizleri

Ücretli Kaynaklar

1. StatsBomb - Profesyonel seviye
2. Opta - Endüstri standardı
3. Wyscout - Scout odaklı

xG ile İlgili Sık Yapılan Hatalar

Hata 1: Tek Maç xG'ye Fazla Güvenmek

Yanlış: "Bu maçta xG'miz 3.0'dı, çok iyiydik" Doğru: Tek maç xG değişken olabilir. 5-10 maçlık trend daha güvenilir.

Hata 2: xG'yi Mutlak Gerçek Sanmak

Yanlış: "xG'miz 2.0, 2 gol atmalıydık" Doğru: xG bir olasılık. Bazen 0, bazen 4 gol olabilir.

Hata 3: Oyuncu Kalitesini Görmezden Gelmek

Yanlış: "Aynı xG'den şut çeken iki oyuncu eşit" Doğru: Messi'nin 0.20 xG şutu, ortalama oyuncudan farklı.

Hata 4: Sadece xG'ye Odaklanmak

Yanlış: "Sadece xG'ye bakarak tahmin yapıyorum" Doğru: xG önemli ama tek metrik değil. Form, sakatlık, motivasyon da önemli.

Sonuç

xG (Gol Beklentisi), modern futbol analizinin temel taşlarından biridir. Doğru kullanıldığında:

1. Takım performansını objektif değerlendirmenizi sağlar
2. Gelecek maç sonuçlarını daha doğru tahmin etmenize yardımcı olur
3. Oyuncu analizinde güçlü bir araç sunar
4. Şans faktörünü ayırarak gerçek performansı görmenizi sağlar

Ancak unutmayın: xG tek başına yeterli değildir. Diğer metriklerle (xA, PPDA, form analizi) birlikte kullanıldığında en etkili sonuçları verir.

Gol Sinyali olarak, tüm analizlerimizde xG metriklerini aktif olarak kullanıyor ve size en güncel verilerle tahminler sunuyoruz.

Sıkça Sorulan Sorular

xG tam olarak ne anlama gelir?

xG (Expected Goals), bir şutun gole dönüşme olasılığını gösteren istatistiksel bir metriktir. 0 ile 1 arasında bir değer alır ve o pozisyondan atılan şutların tarihsel olarak ne kadarının gole dönüştüğünü ifade eder.

xG nasıl hesaplanır?

xG, şut mesafesi, açısı, tipi, asist türü ve oyun durumu gibi faktörler kullanılarak makine öğrenimi modelleriyle hesaplanır. Yüz binlerce tarihsel şut verisi analiz edilerek her pozisyon için gol olasılığı belirlenir.

Penaltının xG değeri nedir?

Penaltıların xG değeri genellikle 0.76-0.79 arasındadır. Bu, penaltıların yaklaşık %76-79 oranında gole dönüştüğü anlamına gelir.

xG verileri nereden bulunur?

Understat, FBref, Fotmob gibi siteler ücretsiz xG verileri sunar. Profesyonel düzeyde StatsBomb ve Opta gibi ücretli kaynaklar mevcuttur. Gol Sinyali da Türkçe xG analizleri sunmaktadır.

xG neden önemlidir?

xG, şans faktörünü ayırarak takım ve oyuncuların gerçek performansını ölçer. Gelecek maç sonuçlarını tahmin etmede gol sayısından daha güvenilir bir göstergedir.

xG ile gol sayısı neden farklı olabilir?

xG bir olasılık ölçüsüdür, kesinlik değil. Kaleci performansı, forvet verimliliği, şans faktörü gibi nedenlerle gerçek gol sayısı xG'den farklı olabilir. Uzun vadede takımlar xG değerlerine yaklaşır.

---

Meta Description: xG (Expected Goals / Gol Beklentisi) nedir, nasıl hesaplanır? Futbolda xG kullanımı, analiz yöntemleri ve tahmin stratejileri. Kapsamlı xG rehberi 2025.

Keywords: xg nedir, gol beklentisi, expected goals, xg hesaplama, futbol istatistikleri, xg analizi, beklenen gol, futbol tahmin

Kategori: Analiz

Kelime Sayısı: ~2,100 kelime